Proces słuchania a lateralizacja słuchowa
Na co dzień nie zastanawiamy się, które ucho „słyszy lepiej”. Okazuje się jednak, że ma to bardzo duże znaczenie w postrzeganiu otaczającej nas rzeczywistości. Lateralizacja słuchowa jest to asymetria w działaniu prawego i lewego ucha, wynikająca z różnic w budowie półkul mózgowych. A jaki to ma wpływ na słuchanie i mowę?
W obszarach prawej półkuli mózgu łatwiej przetwarzane są bodźce dźwiękowe całościowe, czyli np. dźwięki kojarzone z emocjami lub sytuacją (np. śmiech, płacz, szum lasu, wody, ulicy, silnika). Natomiast w lewej półkuli szybciej przebiega analiza dźwięków wymagających sekwencyjnego przetwarzania, czyli np. mowy. Lateralizacja prawo- lub lewouszna oznacza większą sprawność, albo raczej inny sposób słuchania każdego ucha.
Prawidłowa lateralizacja, czyli które ucho powinno być uchem wiodącym
Badania prowadzone przez profesora Alfreda Tomatisa wykazały, że prawidłową lateralizacją jest lateralizacja prawouszna. Fakt, że każda półkula mózgowa powiązana jest silniej z przeciwległą stroną ciała sprawia, że informacje słuchowe z prawego ucha biegną szybciej i krócej do lewej półkuli mózgu – miejsca, które odgrywa zasadniczą rolę w procesie komunikacji, gdyż tam znajduje się ośrodki odpowiedzialne za tworzenie mowy. Najkrótsza droga sprawia, że bodziec słuchowy jest szybko analizowany i równie szybko generowana jest odpowiedź.
W przypadku nieprawidłowej lateralizacji lewousznej, informacje z lewego ucha biegną do prawej półkuli niewerbalnej (odpowiedzialnej za emocje), a dopiero stamtąd, poprzez ciało modzelowate, do lewej półkuli (odpowiedzialnej za mowę). Cały proces trwa dłużej zaledwie o ułamek sekundy, niż w przypadku lateralizacji prawousznej, ale ma to ogromne znaczenie. Dziecko z zaburzoną lateralizacją (lewouszną) może mieć problemy z:
- rozumieniem kilku poleceń wypowiadanych po sobie;
- zapamiętywaniem tego, co było na lekcji;
- jąkaniem się (u 90% jąkających się dzieci stwierdzono dominację lewego ucha);
- gubi sylaby w wyrazach lub myli podobnie brzmiące słowa;
- trudniej przyswaja wiedzę i języki obce.
Alfred Tomatis twierdził, że lewouszność wpływa negatywnie na jakość komunikacji, problemy z głosem i mową. Ponieważ półkula prawa jest półkulą niewerbalną oraz odpowiada między innymi za procesy emocjonalne, osoba lewouszna zwraca uwagę podczas rozmowy (nieświadomie) na zabarwienie emocjonalne wypowiedzi.
Badania prowadzone przez profesora Alfreda Tomatisa wykazały, że prawidłową lateralizacją jest lateralizacja prawouszna. Fakt, że każda półkula mózgowa powiązana jest silniej z przeciwległą stroną ciała sprawia, że informacje słuchowe z prawego ucha biegną szybciej i krócej do lewej półkuli mózgu – miejsca, które odgrywa zasadniczą rolę w procesie komunikacji, gdyż tam znajduje się ośrodki odpowiedzialne za tworzenie mowy. Najkrótsza droga sprawia, że bodziec słuchowy jest szybko analizowany i równie szybko generowana jest odpowiedź.
W przypadku nieprawidłowej lateralizacji lewousznej, informacje z lewego ucha biegną do prawej półkuli niewerbalnej (odpowiedzialnej za emocje), a dopiero stamtąd, poprzez ciało modzelowate, do lewej półkuli (odpowiedzialnej za mowę). Cały proces trwa dłużej zaledwie o ułamek sekundy, niż w przypadku lateralizacji prawousznej, ale ma to ogromne znaczenie. Dziecko z zaburzoną lateralizacją (lewouszną) może mieć problemy z:
- rozumieniem kilku poleceń wypowiadanych po sobie;
- zapamiętywaniem tego, co było na lekcji;
- jąkaniem się (u 90% jąkających się dzieci stwierdzono dominację lewego ucha);
- gubi sylaby w wyrazach lub myli podobnie brzmiące słowa;
- trudniej przyswaja wiedzę i języki obce.
Alfred Tomatis twierdził, że lewouszność wpływa negatywnie na jakość komunikacji, problemy z głosem i mową. Ponieważ półkula prawa jest półkulą niewerbalną oraz odpowiada między innymi za procesy emocjonalne, osoba lewouszna zwraca uwagę podczas rozmowy (nieświadomie) na zabarwienie emocjonalne wypowiedzi.
Terapia Tomatisa kluczem do prawidłowej lateralizacji słuchowej
Według prof. Alfreda Tomatisa zaburzenia uwagi słuchowej oraz nieprawidłowa lateralizacja słuchowa mogą mieć wpływ na takie zaburzenia jak autyzm, ADHD, dysleksja, zaburzenia mowy, motoryki i koncentracji. Profesor znalazł zatem klucz do drzwi, za którymi kryły się szerokie możliwości pomocy pacjentom z powyższymi problemami. W oparciu o dziesiątki lat badań, opracował metodę terapii opartej na wiedzy o uwadze słuchowej – znanej dziś jako trening słuchowy Tomatisa lub metoda Tomatisa.