prof. Alfred Tomatis
profesor, otolaryngolog, audiolog, foniatra
Profesor Alfred Tomatis (1920-2001) – francuski otolaryngolog, neurolog, foniatra. Ponad pół wieku poświęcił na badanie związku między głosem, mózgiem i słuchem.
Prowadził badania nad funkcjonowaniem ucha oraz jego wpływem na słyszenie, emocje, język, uczenie się. Stwierdził, że zaburzenia zachowania, zaburzenia emocjonalne, wady wymowy, trudności z czytaniem i pisaniem wynikają z zaburzeń uwagi słuchowej. Jego badania zrewolucjonizowały poglądy na temat tego, jak człowiek komunikuje się z innymi i samym sobą. Dokonał wielu badań, obserwacji i rewolucyjnych odkryć, na podstawie których opracował metodę treningu słuchowego, zwaną Metodą Tomatisa. Jego osiągnięcia zostały wielokrotnie uhonorowane – w 1951 roku odznaczono go tytułem honorowego Rycerza Zdrowia we Francji, a za swoje badania naukowe otrzymał złoty medal. W 2016 roku zasługi Tomatisa docenił również słynny neurolog Norman Doidge w swojej publikacji „Jak naprawić uszkodzony mózg”. Alfred Tomatis jest autorem czternastu książek i dziesiątek artykułów.
Narodziny Metody Tomatisa
Alfred Tomatis pracując jako młody lekarz w paryskich szpitalach, zetknął się z okrucieństwami wojny po bombardowaniu Paryża w 1943 r. Po wojnie pracował jako lekarz w dużym przedsiębiorstwie lotniczym, a jego zadaniem była kontrola słuchu robotników, którzy każdego dnia narażeni byli na hałas silników lotniczych i cierpieli na głuchotę zawodową. Dostrzegł, że pogorszeniu słuchu zawsze towarzyszyły problemy z mówieniem. Podobną zależność zauważył również u śpiewaków. Podobnie jak u robotników, problemy z głosem u śpiewaków były efektem pogorszenia się słuchu. Na podstawie tych obserwacji opisał słuchowo-głosowe sprzężenie zwrotne: „głos zawiera tylko to, co słyszy ucho”. W efekcie dalszych badań Alfred Tomatis zauważył podstawową różnicę między słyszeniem, a słuchaniem. Słyszeniem opisał bierny odbiór dźwięku, zaś słuchaniem – świadomą selekcję informacji sensorycznych w celu nadania im sensu i nazwał to uwagą słuchową. W 1957 r. przedstawił w Paryskiej Akademii Nauk trzy główne zasady swojej metody:Prawa Tomatisa
- Głos zawiera tylko to, co słyszy ucho;
- Modyfikacja słuchania powoduje natychmiastowe i nieświadome zmiany w głosie;
- Głos może ulec trwałym zmianom dzięki stymulacji dźwiękowej, utrzymywanej przez określony czas (prawo remanencji).
Ucho elektroniczne Tomatisa
Aby pomóc pacjentom Tomatis opracował Ucho Elektroniczne, czyli urządzenie do „rehabilitacji” uwagi słuchowej poprzez elektroniczne bramkowanie dźwięku. Swoje pierwsze Ucho Elektroniczne zaprezentował w 1958 r. podczas Wystawy Światowej w Brukseli. Otrzymał wtedy za ten wynalazek złoty medal w dziedzinie badań naukowych. Współczesne Ucho Elektroniczne, to urządzenie nieporównywalnie mniejsze i nowocześniejsze.Dalsze badania Tomatisa
Przeprowadzone badania i postępy kliniczne skłoniły Tomatisa do poszerzenia zakresu stosowania swojej metody. Zbadał jej efekty na takich polach, jak: koncentracja, uczenie się, głos i mowa, kontrolowanie emocji, koordynacja i motoryka, zaburzenia ze spektrum autyzmu itd. I tu również odniósł ogromne sukcesy, proponując pomoc ludziom, którym klasyczne metody terapii nie przynosiły poprawy. W efekcie wieloletnich badań zauważył, że ucho odgrywa ważną rolę w utrzymaniu pionowej postawy i równowagi, a także wpływa na regulację napięcia mięśniowego. Przedstawił teorie dotyczące lateralizacji słuchowej i ucha dominującego. Jako jeden z pierwszych twierdził, że płód w łonie matki słyszy jej głos już od osiemnastego tygodnia ciąży, a słuch odgrywa jedną z głównych ról w jego rozwoju poznawczym. Odkrył wzajemne związki między otolaryngologią a psychologią.
Odkrycia prof. Alfreda Tomatisa w badaniach ucha i stymulacji dźwiękowej wywarły niezaprzeczalny wpływ na wiedzę w tej dziedzinie. Alfred Tomatis zmarł w grudniu 2001 r., uprzednio powierzywszy swoim synom Christianowi Tomatisowi i Thierry’emu Gaujarengues misję kontynuowania jego działalności i dbań. Christian Tomatis, a następnie Thierry Gaujarengues zadbali o to by Metoda Tomatisa® szła z duchem czasu i nie ustają w wysiłkach, by uczynić ją coraz bardziej dostępną, innowacyjną i skuteczną.